"İNSANLIĞIN KİTABINI YAZMAK"  OLASI MI?

Canan Sergül, “İnsanlığın Kitabını Yazdım” adlı kitabıyla  iddialı bir kapı aralıyor okura. Daha kapağında soruyu fısıldayan bir kitap bu: İnsanlığın bir kitabı olur mu? Olursa kim yazar, ne yazar, kimin adına yazar? Sergül, bu soruların kolay yanıyı  olmadığını bilerek yola çıkıyor ve okuru, hazır doğrularla değil; yüzleşmelerle baş başa bırakıyor.

Kitap, tek bir türün kalıplarına sığmıyor. Deneme, anlatı, iç konuşmalsr ve yer yer felsefi sorgulama iç içe geçiyor. Yazar, insanı yalnızca biyolojik bir varlık olarak değil; çelişkileri, korkuları, acıları, iyilikleri ve kötülükleriyle birlikte ele alıyor. En çarpıcı yanı ise, insanı yargılamaktan çok aynaya bakmaya zorlaması. Okur, satırlar arasında ilerlerken sık sık kendisiyle karşılaşıyor.

Sergül’ün dili yalın ama yüzeysel değil. Büyük laflardan özellikle kaçınıyor; çünkü insanlığın trajedisinin zaten süslü tümcelerev gereksinimi olmadığını biliyor. Savaşlar, adaletsizlikler, yalnızlık, sevgisizlik ve umursamazlık; kitapta birer “olay” olarak değil, insanın içinden taşan durumlar  olarak yer buluyor. Bu yönüyle yspıt,  günümüz dünyasının vicdan kaydını tutan bir metne dönüşüyor.

İnsanlığın Kitabını Yazdım, “iyi insan–kötü insan” gibi keskin ayrımlara yaslanmıyor. Aksine, insanın gri alanlarını görünür kılıyor. En güçlü yanlarından biri de burada: Okura üstün bir yerden seslenmeyen, onunla aynı masaya oturan bir anlatıcı var karşımızda. Bu sıcaklık, içtenlik ve doğallık  kitabın etkisini artırıyor.

Ancak kitap, kolay okunan bir metin olmasına karşın rahat okunan bir metin değil. Çünkü rahatsız ediyor, düşündürüyor, yer yer can acıtıyor. Belki de insanlığın kitabı tam olarak böyle bir şey olmalı: Okuru konfor alanından çıkaran, onu kendi sorumluluğuyla baş başa bırakan bir metin.

Sonuç olarak Canan Sergül, bu kitabıyla “insanlığın kitabı”nı yazdığını savlamıyor,  aslında onu yarım bırakıyor. Çünkü insanlığın kitabı, her okurun vicdanında tamamlanıyor. Ve belki de en doğru yer orasıdır.

Felsefik ve etik kavramların ele alındığı bu kitapta yazar, görüşlerini özlü sözlerle ve şiirlerle pekiştiriyor.

Kendisini tanımak kendisiyle  yüzleşmek isteyenler bu kitabı mutlaka okumalı.

Zeki BAŞTÜRK